Phát triển hệ sinh thái văn hóa bao trùm và bền vững: Việt Nam đã có nhiều nỗ lực

VHO- Vừa qua tại trụ sở UNESCO (Thủ đô Paris, Pháp), Kỳ họp lần thứ 9 Đại hội đồng Công ước về bảo vệ và phát huy sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa, Việt Nam khẳng định cam kết chung tay với các quốc gia thành viên và các đối tác nhằm phát huy sức mạnh văn hóa và sáng tạo vì sự tự cường và phát triển bền vững.

Bà Trần Hải Vân, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ VHTTDL phát biểu tại Kỳ họp

 Kỳ họp diễn ra dưới sự chủ trì và điều hành của Đại sứ, Trưởng Đại diện Phái đoàn Thường trực Panama bên cạnh UNESCO Elia Del Carmen Guerra Jurado. Việt Nam, Bỉ, Rumani và Nigeria đảm nhiệm vai trò Phó Chủ tịch Đại hội đồng. Tham dự có đại diện các quốc gia thành viên, quan sát viên, tổ chức quốc tế, tổ chức xã hội - nghề nghiệp.

Với vai trò thành viên Uỷ ban Liên Chính phủ Công ước nhiệm kỳ 2021-2025, đoàn Việt Nam có sự tham gia của bà Lê Thị Hồng Vân, Đại sứ, Trưởng đại diện Phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO; bà Trần Hải Vân, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ VHTTDL và ông Đào Quyền Trưởng, Phó Vụ trưởng Vụ Ngoại giao Văn hóa và UNESCO, Bộ Ngoại giao.

Phát biểu khai mạc Kỳ họp, ông Ernesto Ottone, Trợ lý Tổng Giám đốc UNESCO nhắc lại tuyên bố chung của các quốc gia thành viên tại Hội nghị thế giới về chính sách văn hóa và phát triển bền vững MONDIACULT 2022, công nhận văn hóa là một loại hàng hóa công toàn cầu. Những đóng góp đáng ghi nhận của văn hóa và sáng tạo đối với nền kinh tế toàn cầu được biểu hiện qua những con số, cụ thể các ngành công nghiệp chiếm hơn 3,1% GDP toàn cầu và 6,2% tổng số việc làm (theo Báo cáo toàn cầu của Công ước năm 2022). Đây là nền tảng để văn hóa được công nhận là động lực mạnh mẽ đối với phát triển bền vững và là mục tiêu cụ thể của chương trình nghị sự 2030. Ông Ernesto Ottone cũng nhấn mạnh những thách thức mà ngành Văn hóa và sáng tạo phải đối mặt, trong đó có sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và việc giải quyết những vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ. UNESCO kêu gọi các bên tham gia triển khai hành động cụ thể để phát triển hệ sinh thái văn hóa bao trùm và bền vững, tích cực thảo luận để đưa ra tầm nhìn chiến lược cho tương lai của Công ước.

Phát biểu tại Kỳ họp, bà Trần Hải Vân, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế đánh giá cao nỗ lực của Ban Thư ký trong việc triển khai các hoạt động của Công ước, đồng thời chia sẻ, nhằm hưởng ứng các hoạt động thực thi Công ước, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Chương trình tổng thể về phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2023-2025 ngày 15.5.2023 và đang trong quá trình dự thảo trình Quốc hội Việt Nam thông qua ngân sách thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về chấn hưng, phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam cho giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Các chương trình được xây dựng với mục tiêu ưu tiên, đầu tư nguồn lực để phát triển văn hóa nghệ thuật thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước. Việt Nam cũng đã hoàn thành Dự án triển khai thí điểm bộ Chỉ số Văn hóa 2030 của UNESCO và đang lên kế hoạch xây dựng bộ chỉ số văn hóa quốc gia của Việt Nam để đưa vào hệ thống thống kê quốc gia, làm cơ sở cho việc thực thi và đề xuất các chính sách/biện pháp phát triển ngành văn hóa nói chung và công nghiệp văn hóa nói riêng. Bên cạnh đó, Việt Nam tích cực tham gia các sáng kiến, hội nghị về bảo vệ quyền tự do sáng tạo của nghệ sĩ, trong đó có Hội nghị thượng đỉnh thế giới về văn hóa và nghệ thuật lần thứ 9 do Liên đoàn các hội đồng nghệ thuật và cơ quan văn hóa (IFACCA) phối hợp với Hội đồng Nghệ thuật Thụy Điển tổ chức tại Stockholm, Thụy Điển vào tháng 5.2023.

Tại phiên làm việc về thực hiện Công ước trong môi trường số, đoàn Việt Nam đã cung cấp thông tin về nỗ lực của Việt Nam trong đó có việc sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ với một số điểm mới về quyền tự bảo vệ, trách nhiệm pháp lý về quyền tác giả, quyền liên quan đối với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian, biện pháp công nghệ bảo vệ quyền, thúc đẩy hoạt động thực thi quyền trên môi trường số. Đây là một trong những quy định cần thiết nhằm bảo đảm quyền, sinh kế của những nhà sáng tạo và việc khai thác các sản phẩm văn hóa và sáng tạo một cách hợp pháp trên môi trường số. Việt Nam cũng nhân dịp này giới thiệu cuốn sách Công ước UNESCO 2005 về bảo vệ và phát huy sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa và con đường phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam của tác giả TS Nguyễn Phương Hòa được xuất bản tháng 5.2023. Ngoài thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển văn hóa số, tác giả đã đề xuất các giải pháp nhằm tạo nguồn lực phát triển công nghiệp văn hóa sáng tạo. Trên tinh thần đó, Việt Nam kêu gọi thúc đẩy hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau giữa các quốc gia thành viên, các đối tác liên quan trong thực hiện Công ước trong môi trường số.

Nhân dịp này, Ban Thư ký chúc mừng Công ước có thêm ba quốc gia thành viên mới là Cabo Verde, Pakistan và Turkmenistan, nâng tổng số thành viên lên 152, chiếm 80% tổng số quốc gia thành viên UNESCO.

Ngoài ra, Kỳ họp lần thứ 9 Đại hội đồng Công ước 2005 cũng tập trung thảo luận một số nội dung khác, bao gồm thống nhất chu trình nộp báo cáo quốc gia định kỳ, sửa đổi quy chế làm việc, hướng dẫn sử dụng nguồn quỹ IFCD, khuyến khích các tổ chức và thiết chế văn hóa thúc đẩy khả năng tiếp cận sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa, hoạt động của Ủy ban Liên Chính phủ giai đoạn 2024-2025 và bầu cử 12 thành viên mới của Ủy ban Liên Chính phủ. 

 NGUYỄN OANH - TÙNG QUANG